Yeni Doğan Bebeklerde Cilt Bakımı ve Sık Karşılaşılan Dermatolojik Sorunlar

04 Nisan 2013 Devamı

YENİDOĞAN BEBEĞİN DERİ ÖZELLİKLERİ:
Yenidoğan bebeklerin derisi çok ince ve hassastır. Doğumda “verniks” adı verilen sarı renkli, yağlı bir tabaka ile kaplıdır. Bu yağ tabakası bebeği kuruluktan, deriden su kaybından, ısı kaybı ve mikroplara karşı koruyan bir örtü olduğu için nazikçe silinmeli ve tamamen temizlemeye çalışılmamalıdır. Bu tabaka zaten kendiliğinden bir hafta içinde kaybolur. Yenidoğanların cildinde ince ayva tüyleri, bazı renk değişiklikleri, doğum lekeleri olabilir. Bunların çoğu zararsız, ırka ve soya çekime bağlı olabilen ve genellikle kendiliğinden kaybolan belirtilerdir. Doktor bu belirtileri değerlendirir ve tedavi gerekiyorsa söyler.

YENİDOĞANIN TEMİZLİĞİ:
Yenidoğan bebekler ılık su ile hergün yıkanabilir. Göbek kordonu düşünceye kadar göbek bölgesi kuru ve temiz tutulmalıdır.Günlük ılık su ile banyo bebeği rahatlatır. Bebek şampuan ve sabunları ile yıkamak haftada 2-3 kez yeterlidir. Bebekler için özel sıvı sabunlar tercih edilmelidir. Köpük banyoları, sıcak ve küvet içindeki banyolar bebekler için uygun değildir. Bebekler ılık su dökülerek veya hafif ılık duş tutularak hızlıca yıkanmalıdır. Banyo sonrası yumuşak bir havlu ile nazikçe kurulamak ve hafifçe bebek nemlendiricileri sürerek kısa masaj yapmak bebeği rahatlatır ve uyumasını kolaylaştırır. Bebek çamaşırları sabun tozu ile yıkanmalı ve çok iyi durulanmalıdır. Bebekler için çok az miktarda ayçiçeği yağı nemlendirici olarak kullanılabilir. Asit oranı yüksek zeytinyağı sürmek bazen tahrişlere neden olabilir.

GÖBEK BAKIMI:
Yenidoğanın göbek bölgesi mikropların girmesi için bir giriş kapısı oluşturabileceği için temizlik ve göbek bakımı çok önemlidir. Göbek bağı yaklaşık 7-10 gün içinde kurur ve kendiliğinden düşer. Göbek bakımı için anne her defasında ellerini dikkatlice yıkamalı ve göbek bölgesini hafifçe alkolle silip steril gazlı bezle kuru olarak kapatılmalıdır. Göbek bölgesi bebek bezinin dışında kalmalıdır. Göbekte kızarıklık, şişlik, kanama veya akıntı varsa hemen doktora gösterilmelidir. Göbek iltihapları çok tehlikeli olabilir.

BEBEKLERDE SAÇ BAKIMI, KEPEK SORUNU:
Yenidoğan bebeklerde saç diplerinde sarı, yağlı kepekler olabilir. Bu kepekler halk dilinde “konak” olarak adlandırılır. Tedavi için kepekli bölgeye pamukla çok az ayçiçek yağı sürülerek 2 saat sonra ılık banyo ve bebek şampuanı ile yıkamak yeterlidir.

TIRNAK BAKIMI:
Bebeklerin tırnakları uzadığı zaman temiz bir makasla, fazla derin olmadan, düz olarak kesilebilir. Halk arasında bebeklerin tırnaklarının 40 günden sonra kesileceği söylentisi doğru değildir. Uzun tırnaklarla bebek kendi cildine, gözlerine zarar verebilir.

YENİDOĞANDA SIK GÖRÜLEN DERİ BELİRTİLERİ:
Yenidoğan bebeklerde bazen yüzde ergenlik gibi sivilceler, sarı yağ benzeri kabacıklar olabilir. Bu belirtiler anneden geçen hormonların etkisiyle olur ve tedavi gerekmez, birkaç ay içinde kendiliğinden geçer.
Anneden geçen hormonların etkisiyle bebeklerde göğüslerde şişlik, kız bebeklerde hafif vaginal kanama olabilir. Bu belirtiler de kendiliğinden geçer. Bebeğin göğsündeki şişliklerin ovalanması sakıncalıdır.
Bebeklerin cildi ince ve kuru olduğu için soğukta ağ gibi morumsu bir damar yapısı görülebilir. Ortamın hafifçe ısıtılması ile renk pembeleşir.

Bazı bebeklerde kırmızı damar benleri veya kuyruk sokumunda mor lekeler olabilir. Bu doğum lekeleri çoğunlukla kendi kendine kaybolur. Koyu lkırmızı damar benleri bir yaşa kadar hızla büyür ve çoğu kez 4-7 yaş arasında da kendi kendine düzelir. Ancak çarpma, darbe ile kanayabilirler, mikrop kapabilirlar. Damar benleri mutlaka doktor tarafından değerlendirilmeli ve izlenmelidir.

BEBEKLERDE BEZ BÖLGESİ BAKIMI VE PİŞİKLER:
Bebeklerin bez bölgesi temizliği için ıslak mendil ve sonra ıslak pamukla silme dışkı artıklarının daha iyi temizlenmesini sağlar. Bebekler için özel hazırlanmış ıslak mendiller zararlı madde içermediği için kullanılabilir. Bebeklerde bez değiştirme günde ortalama 6 kez yapılması yeterlidir. Sıcaklarda ve ishal varsa daha sık değişim yapılabilir.
Pişikler yenidoğan döneminde sık görülmez, daha sık olarak ek besinlere başladıktan sonra, 5.-6. aylardan sonra görülür. Pişikler doktor tavsiyesi olmadan çeşitli kremlerle tedavi edilmemelidir. Kortizonlu kremler bebek cildinde ağır zararlar verebilir. Mantar enfeksiyonları bebeklerde genellikle antibiyotik kullandıktan sonra görülür. Doktor tarafından önerilen kremlerle tedavi edilmelidir.
Baz bölgesinde pişik benzeri kızarıklıklar eğer ağız çevresinde yaralar, ishal ve gelişme geriliği de varsa çinko eksikliği belirtisi olabilir ve mutlaka doktor tavsiyesi ile gerekli ilaçlar ve kremlerle tedavi edilmelidir.

BEBEKLERİ ALERJİDEN KORUMAK İÇİN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ:
Bebekleri alerjiden korumak için beslenme ve çevresel koşullara dikkat edilmelidir:
İlk 6 ayda bebekler sadece anne sütü ile beslenmelidir. Ek besinlere başladıktan sonra de anne verebildiği sürece emzirmeye devam etmelidir.

Ek besinlere tek tek başlanmalıdır. Aynı anda birden fazla yeni ek besine başlanırsa hangisinin alerji yapığını anlamak mümkün olmaz. Beslenmede daima doğal besinler tercih edilmeli ve içinde katkı maddeleri olan hazır besinler örneğin hazır meyve suları, hazır çorbalar verilmemelidir.

Bebeğin odasında halı, tüylü örtüler, çiçek ve toz barındıracak fazla eşya olmamalıdır. Bebek odasında az eşya olmalı ve nemli bir bezle temizlik yapılmalıdır. Ev tozları en önemli alerji nedenleri arasındadır.
Evde kedi-köpek kuş dibi hayvanlar çocuk odasında olmamalıdır.
Sigara kesinlikle içilmemeli ve sigara içilen kalabalık ortamlara bebekler sokulmamalıdır.
Parfüm kokusu, deterjanlar, temizlikte kullanılan kimyasal maddeler bebeklerden uzak tutulmalıdır.
Tükürük teması, kozmetik sürülen cilt teması alerji yapabileceği için bebekleri öpmek sakıncalıdır. Ayrıca tükürük damlacıkları ile bebeğe çeşitli enfeksiyonlar da bulaşabilir.

Prof. Dr. Ümit Ukşal
Dermatoloji Uzmanı