Riskli Bebek

Epilepsi, zihinsel gerilik, serebral palsi, hareket bozuklukları çocuklarda en sık görülen nörolojik yani sinir sistemine ait hastalıklardır. Bu nörolojik hastalıklar ülkemizde ve dünyada çok sayıda çocuğun yaşamını tehdit etmekte ve yaşam kalitesini düşürmekte.

Çocuklarda nörolojik hastalıkların bazıları genetik nedenlerle ortaya çıkar, bazıları ise beynin etkilenmesi, hasara uğraması sonucu gelişir. Çocukların sinir sistemi henüz olgunlaşmamıştır, ergenliğin sonuna dek beynin yapısal ve işlevsel olarak gelişimi sürer. İşte gelişimi henüz süren beynin anne karnındayken, doğumda, yenidoğan ve bebeklik döneminde başta olmak üzere çocukluk çağı boyunca çeşitli olumsuz faktörlerden etkilenmesi sonucu kalıcı hasarlar, nörolojik hastalıklar oluşabilir.

Ülkemizde nörolojik sorunlu çocuk hiç te az değildir, örneğin epilepsi her 100 kişiden birinde görülür, en sık 10 yaşın altındaki çocuklarda epileptik nöbetler ortaya çıkar. Beyin felci (serebral palsi) her bin çocuktan 4 ile 5’inde görülmektedir. Bir çocuğun nörolojik bir hastalığı olması öncelikle çocuğun kendisi için, sonra ailesi ve toplum için ciddi bir sorun, büyük bir yaradır.

Çocuklardaki nörolojik hastalıklara yol açan nedenleri azaltabilirsek bu hastalıkların bir kısmının ortaya çıkmasını önleyebiliriz. Henüz olgunlaşmış, gelişimini sürdüren çocuk beyni anne karnından itibaren zarar görebileceği etkenlere maruz kalmamalıdır. Bunun için sağlıklı bir anne ve sağlıklı bir gebelik çok önemlidir. Bebek anne karnındayken yeterli besin ve oksijen almalı, zararlı etkenlerden uzak kalmalıdır. Annenin sağlıklı olması, sağlıklı bir gebelik geçirilmesi bebeğin beyin gelişiminin sorunsuz olması için çok önemli etkenler: Annenin bazı kronik hastalıkları, gebelik sırasında özellikle erken dönemlerde X ışınına maruz kalma, plasentadan bebeğe geçebilen madde ve ilaçların kullanılması bebek beynini etkileyebilir.

Riskli gebelikler, örneğin 18 yaşından küçük anneler, ya da ileri yaşta anneler, çoğul gebelikler, daha önce anomalili bebek öyküsü, ölü doğum ya da anne karnında ölen bebek öyküsü olan anneler, takipsiz gebeler, diabet, hipertansiyon, ciddi kalp ya da akciğer hastalığı olan gebeler, plasentanın aşağı yerleşimi gibi sorunlar yaşayan gebeler riskli gebelerdir. Sağlıklı, sorunsuz gebeliğin yanı sıra doğumun bebeğin beyninde bir zedelenme olmayacak şekilde sorunsuz gerçekleşmesi de çok önemlidir.

‘Riskli bebekler’ olarak tanımladığımız bir grup bebek nörolojik hastalıkların görülme olasılığı yüksek olan bebeklerdir. Bu bebeklerde ya anne riskli gebedir, ya doğuma ve gebeliğe ait sorunlar vardır, ya da yeni doğan döneminde bebeğin beynini etkileyebilecek sorunlar yaşanmıştır.

Çoğul gebelikler, erken doğan bebekler, anne karnında büyüme geriliği gösteren, düşük ve çok düşük kilolu bebekler, iri bebekler, doğumda oksijensiz kalmış bebekler, doğumdan hemen sonra küvözde, yoğun bakımda kalımış yenidoğanlar, ağır sarılık yaşamış, yenidoğan döneminde kan şekeri düşüklüğü, havale (nöbet) geçirme öyküsü olan bebekler riskli bebeklerdir ve bu çocuklarımızda nörolojik hastalıklar sık görülür.

Çocuklarımızda nörolojik sorunları, kalıcı nörolojik hastalıkları önlemek, azaltmak için sağlıklı anne, sorunsuz doğum, yenidoğan döneminin sorunsuz geçmesi önemlidir. Ayrıca riskli gebelerin yakın takip edilmesi ve özellikle riskli bebeklerin doğumdan itibaren gelişim ve olası nörolojik hastalıklar yönünden takip edilmesi gerekir.

Bir riskli bebekte erken dönemde gelişmegeriliği veya nörolojik sorunlar fark edilirse rehabilitasyon ve tedavi için erken dönemden itibaren tüm imkanların kullanılması çocuğun tüm yaşamını etkileyebilir.

Prof.Dr. Yüksel Yılmaz
Çocuk Sağlığı Hastalıkları ve Çocuk Nörolojisi Uzmanı

Kategori: Prof. Dr. Yüksel Yılmaz, Yazarlar