Probiyotikler

Probiyotikler, son yıllarda bebek mamaları, bazı gıdalar ve ilaçlarla sık sık karşımıza çıkmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımıyla probiyotikler, uygun miktarda alındığında sağlığa olumlu etki yapan mikroplardır. Yunanca kökenli olan probiyotik kelimesi, yaşam için anlamına gelmektedir. Bu kelime, 1960’lardan beri kullanılmaktaysa da, probiyotik içeren yoğurt gibi gıdaların sağlık üzerindeki olumlu etkileri asırlardır bilinmektedir. Probiyotikler sıklıkla bakteri ( örneğin lactobacillus, bifidobacterium …vb ), bazen de maya (örneğin saccharomyces ) grubundandır. Prebiyotikler ise, probiyotiklerin çoğalmasını destekleyen sindirilemeyen kompleks karbonhidratlardır. Örneğin anne sütü zengin bir prebiyotik kaynağıdır. Tam tahıllar, baklagiller, meyveler de prebiyotik kaynağıdırlar. Probiyotik içeren gıdalar veya ilaçlar, prebiyotiklerle birlikte daha etkili olmaktadır. Her insanın vücudunda yaşamını onlarla birlikte, hatta onlar sayesinde sürdürdüğü normal flora bakterileri mevcuttur. Bu normal flora bakterileri sayesinde; bağışıklık sistemimiz gelişir, besinlerin sindirim ve emilimi gerçekleşir ve hastalık yapıcı mikroplardan korunuruz. Bazen antibiyotikler, stres, kötü beslenme, bağışıklığı baskılayan durumlarda normal flora dengesi bozulur. Böyle durumlarda, dengeyi yeniden kurabilmek için probiyotiklerden yararlanabiliriz.

Probiyotikler Nasıl Etki Ederler?
Asit üreterek barsak ph’sını düşürürler. Asit ortamda hastalık yapıcı mikroplar çoğalıp yerleşemez, böylece normal flora dengesi korunur. Ayrıca bağışıklık cevabını da arttırırlar. Bir Probiyotik maddenin etkili olabilmesi İçin; sindirim sistemini sindirilmeden geçebilmeli, barsakta kolonize olup çoğalabilmeli, güvenilir olmalı, hastalık yapıcı etkisi olmamalıdır.

Probiyotiklerin Kullanım Alanları Nelerdir?
Probiyotikler, özellikle sindirim sistemini ilgilendiren bazı hastalıkların tedavisinde veya önlenmesinde, vücudun normal dengesini desteklemek için kullanılmışlardır. Bazı endikasyonlarda, olumlu etkileri saptanmıştır. Örneğin;antibiyotik ishalini önlemede, turist ishalinde, çocuklarda viral ishallerde, özellikle rotavirüs ishallerinde etkili bulunmuşlardır. Yenidoğan bebeklerin kolik denilen gaz sancısında probiyotik kullanımının, bebeğin ağlama süresini azalttığı saptanmıştır. Probiyotikler, günümüzde çocukluk çağının sık görülen allerjik, atopik hastalıklarında da denenmiştir. Allerjik hastalıkları olan çocukların barsak floralarında laktobasil, bifidobakterium gibi yararlı bakterilerin oranının normalden az olduğu saptanmış; bunun allerjik yapıda, bağışıklık cevabının farklı olmasında etkili olduğu düşünülmüştür.

Probiyotikleri Nasıl Alabiliriz?
Probiyotikleri, canlı maya içeren yoğurt gibi gıdalarla veya gıda takviyesi olarak tablet, damla gibi formlarda alabiliriz.

Probiyotik Kullanımı Güvenlimidir?
Probiyotiklerin ağızdan alımı güvenli kabul ediliyor. Kullanımla giderek azalan gaz, şişkinlik gibi yakınmalara yol açabiliyorlar. Canlı mikroorganizmalar olmalarına rağmen sistemik enfeksiyona yol açma durumlarının çok düşük olduğu bildiriliyor. Ancak; genel durumu çok kötü, bağışıklık sistemi çökmüş hastalarda kullanılmaları uygun bulunmuyor.

Dr.Şükrü Çido
TÜRKİYE HASTANESİ

Kategori: Uzm.Dr. Şükrü Çido, Yazarlar