Doğum, evreleri ve ağrı sebepleri

Doğum; anne rahmi içindeki bebeğin, zamanı gelince, kasılmalarla doğum kanalında ilerleyip dışarıya çıkması, dünyaya gözünü açmasıdır. Her kadının doğumu özeldir ve onun için unutulmaz bir tecrübedir.

Normal doğum üç evrede gerçekleşir:
1-Açılma (Dilatasyon)
2-Bebeğin çıkışı
3-Halas (Plesanta çıkımı)
ile doğum eylemi tamamlanır.

1. evre doğum kanalının açılması evresidir. Doğuma yakın günlerde başlayan, belde çekilmeler, karında gerginlik hissi şeklinde duyulan kasılmalar yavaş yavaş devamlı ve daha güçlü bir karakter alarak hakiki doğum ağrılarına dönüşürler.
Ağrılarla rahim boynu (Kollum) açılmağa başlayınca buradaki kanlı jelimsi sıvı (Mukus) tıkacı dışarı atılır. Buna halk arasında “nişan bozuldu” denir ve doğumun başladığını gösteren öncü bir işarettir.

Düzenli aralıklarla her 10 dakikada bir gelen ağrılar, açılma devresinin başlangıcıdır. Sonra kasılmalar 3-5 dakikaya bire kadar sıklaşır ve 30-60 saniye sürer.Rahim içi basıncı 60 mm Hg kadar çıkar. Dilatasyon sonuna doğru su kesesi patlar. Açılmazsa doğumu kolaylaştırmak için ufak bir müdahale ile patlatılır.
Bu dönem tüm doğum süresinin % 70-80 ini kapsar.

2.evre bebeğin, açılan doğum kanalından aşağıya kayıp dışarı çıkması evresidir. Doğum kanalı yaklaşık 10 cm açıldığında ve su kesesi patlatıldığında bu aşama başlar ve 1. doğumlarda 0.5-1 saat, 2. ve daha sonraki doğumlarda en fazla 0.5 saat sürer. Bu aşamada ağrı ile birlikte irade dışı bir ıkınma hissi de mevcuttur. Karın kasları ve diyafragma da olaya katılır.

Ağrılar 2-3 dakikada bir gelir ve 60-70 saniye devam eder Basınç 120 mm Hg’a kadar çıkar.

Özellikle ilk doğumlarda, bebeğin başı kolay çıksın, veya hızla çıkarken etrafı yırtmasın diye doğum kanalı tabanının dış kenarına birkaç santimlik kesi yapılır. Buna epiziyo denir ve bebek çıktıktan sonra dikilir.

Ağrı esnasında bebeğin başı dışardan görülmeğe başlar, ağrı aralarında kaybolur. Nihayet baş artık gerilemez ve güçlü bir ıkınma ile tabandaki yumuşak dokulardan kurtulur ve doğar. Baş çıktıktan sonra omuzlar ve bedenin geri kalan kısmı kolayca doğar.

3. evre (kurtuluş, tamamlanma) aşamasında bir ıkıntı hissiyle plasenta (halk arasında çocuğun eşi denir) çıkar, episiyo açıldıysa dikilir. Bu evre yaklaşık yarım saat sürer.

Doğum süresi:

Doğum süresi; ilk veya 2.-3. doğum olması, bebeğim ve annenin boyu, kilosu, çocuğun pozisyonu, kanalın anatomik yapısı, annenin ruhi durumu ve benzeri pek çok faktörlerle değişebilmekle beraber; ilk doğumda ortalama 6-9 saat; daha sonraki doğumlarda 3-5 saattir.

Doğum Ağrısı

Doğum ağrısı, kendine has özellikleri olan çok yönlü bir ağrıdır ve genellikle çok şiddetlidir. Pek çok kadın için yaşadıkları en şiddetli ağrıdır. Özellikle ilk doğumunu yapanların % 60’i rahim kasılmalarıyla oluşan ağrıyı: dayanılmaz, tahammül edilemez olarak, %30 ‘ü ise oldukça şiddetli olarak tanımlamışlardır. Daha sonraki doğumlarda ise %45’i şiddetli ve çok şiddetli,%30’u orta,ve kalan %25’i ise hafif şiddette ağrı çektiklerini ifade etmişlerdir.

Birçok gebe de hamileliğin ortalarından itibaren tek tük kasılmalar olur. Bunda endişelenecek bir durum yoktur: “Rahim önceden doğum için alıştırma yapmaktadır!”
Hesaplanan doğum tarihinden yaklaşık 4 hafta önce kasılmalar biraz sıklaşır. Bu indirme kasılmaları bebeği, aşağıya, annenin leğen (Pelvis) kemiği içine iter. Kasılmalar düzenli olarak 10-15 dakikada bir olmağa başladığında artık doğum olayı başlamış demektir ve doğum doktoruna haber verilmelidir.

Doğumun birinci evresindeki ağrılar rahim kasılmaları ve rahim boynunun genişlemesi, doğum kanalı açılmasından kaynaklanır.Bu ritmik kasılmalar çeşitli biçimlerde hissedilir. Şiddetli menstruasyon (Aybaşı) sancısı gibi, kuyruk sokumunda sızı ya da bacağa vuran uyluk ağrısı şeklinde olabilir.

2. devrede ise bebeğin başının doğum kanalından aşağıya inip dışarı çıkarken kasık ve kalça tabanındaki yumuşak dokuların kasılıp germesinden kaynaklanır.

Kategori: Uzm.Dr. Nezih Berksoy