Doç.Dr.Osman Abalı Oyun ve Oyuncağı Anlatıyor

Hangi Oyuncakların Hayatında Pozitif veya Negatif Etkiler Sağlar? Okul Öncesinde Nasıl Oyuncaklar Seçmeli? Anne Babalar Oyun Sırasında Çocuklara Müdahale Etmeli mi? Çocukları Olumsuz Etkileyen Oyuncaklar Var mı?

Psikiyatri Uzmanı – Prof.Dr.Nevzat Tarhan anlatıyor…

Oyun çocuğun hayatında çok önemli bir yere sahiptir. Özellikle anne babaların bu değerli, sihirli aracı kullanmaları gerekiyor.
Oyun ve oyuncaklarda 0-3 yaş çok önemli.çocuğun hayatı tanımaya, anlamaya çalıştığı, yorumlamaya çalıştığı önemli bir dönem. Çocuklarda daha çok renkli oyuncaklara ve renkli ses çıkaran oyuncaklara yoğun ilgi gösterilir.

Çocukların tutma duyma becerisi, fiziksel hareket becerisi için çok önemli. Özellikle renkli çıngıraklar renkli plastik oyuncaklar çok ilgisini çeker çocukların. Burada önemli olan çocuğun keşfetmesine, yeni deneyimler yaşamasına ve kendini geliştirmesini sağlayacak ortamlar oluşturmak. Burada özellikle şunun altını çiziyorum; 0-3 yaşlarda oyuncaklar anne baba ile çocuk arasındaki etkileşmede bir aracıdır.

Okul Öncesinde Nasıl Oyuncaklar Seçmeli?
Okul öncesi dönem oyun ve oyuncaklarda çok kritik bir dönemdir.çünkü oyunun ve oyuncakların en fazla gerekli olduğu öğrenme çağıdır. Bu dönemde gelişime katkı sağlayan oyuncaklar çok çok önemlidir. Özellikle çocukların kas becerilerinin gelişmesi, dil becerilerinin gelişmesi, öğrenme sistemlerinin desteklenmesi çok çok önemli. İllaki çocuğa oyunda şunu bunu yapacaksın demeyeceğiz, eline oyuncaklarını verip hayal gücünü kullanmasını, kendi kreatifini kullanmasını, kendi üretkenliğini kullanmasını teşvik edicez.

Anne Babalar Oyun Sırasında Çocuklara Müdahale Etmeli mi?
Oyunlarda kurgu çok önemlidir. Çocuk bu kurguyu oluştururken kendi kurallarını belirler. Bu da çocuk çocuklarda müthiş derecede bir ödül sistemidir. Örneğin, hayvanlar alemini canlandırırken bir taraftan korktuğu hayvanlar varsa bir korkusunun üstesinden gelmeyi öğrenir. Onları farklı yerlere yerleştirip onları yönetebildiğini, değiştirebildiğini hisseder. Bu da onun iç dünyasındaki korkuları dışa vurmasına dolaylı olarak terapiye sebebiyet verir. Çünkü bizim psikolojide kullandığımız oyun terapisti vardır. Oyun terapistinde çocuklar oyuncaklarla oyunla kendi iç dünyalarındaki korkuları, sevinçleri, çatışmalarını dışa vurarak. Bir çeşit pozitif yönde etkilerler. O yüzden anne babalar bu tür kreatif kurguya dayalı oyunlarda çocuklarını serbest bıraksınlar.

Çocukları Olumsuz Etkileyen Oyuncaklar Var mı?
Çocukların çok fazla odaklandıkları bazı karakterler gelişim açısından bazı farklılıklar da oluşturuyor. Örneğin dış görünüşün çok önemli olan özellikle kız çocukları için rol model olabilecek karakterler çocukların yeme alışkanlıklarını bile değiştirebiliyor. Bu durumda çocuk o karakterlere benzemek için yememe gibi bir davranış sergileyebiliyor. Aşırı derecede dış görünüşe önem verip küçük yaşta makyaj yapıp kendini süsleyen çocuklarla karşılaşıyoruz. Bunlar çocuk gelişimi açısından çok uygun değil. Orada bir oyuncağın yada oyunun bütün gelişim alanlarına katkı sağlamasını istiyoruz. Çocuğun gelişimini desteklemesini istiyoruz. Bir karakter eğer sadece bir özelliği ile öne çıkıyorsa. Çocuk çok fazla buna odaklandığında bu seferde çocuk dış görünüşü takıntı haline getiriyor. Kilosuna, kıyafetlerine sürekli renkli giyinmeye çalışıyor. Saçını o karakterler gibi yapmaya çalışıyor. Bu da gelişim açısından doğru değil. Mutlaka o karakterlerin de çocuk adına bazı faydaları vardır ama burada önemli olan aşırıya giderek çocuğa sınırlı hale getirmek.

Hangi Oyuncakların Hayatında Pozitif veya Negatif Etkiler Sağlar?
Oyunların çocukların hayalindeki pozitif katkılarına çok önem veriyoruz. Özellikle çocukların şiddetten uzak kalması kendilerini daha insani duygularla oyun aracı ile şekillendirmesi çok çok önemli. Burada anne babalar mutlaka bir denge içerisinde olsun. Çocuklarına şiddet içerikli oyuncaklar almasın. Çocuk mutlaka orada bazı hayati karmaşaları çözmek için de ara sıra şiddet içerikli oyuncaklara talep edebilir ama bunların aşırıya kaçmaması ve çocukların bir alana odaklanıp kendi karmaşasının artmaması gerekiyor. Biz daha çok çocukların iyilik, şefkat, pozitif duygularını destekleyecek kavramları biraz daha ön plana çıkartmalıyız. Çünkü peluş tarzı oyuncaklar basit oyuncaklar gibi dursa da bu oyuncaklar anneyi temsil eder. Çocuk özellikle uyurken ona dokunarak geçiş objesi olarak kullanır. Psikolojik olarak da çocuğa destek kaynağıdır. Bazı çocuklar görürüz elinde sürekli bebeği,peluşu ile dolaşan bu aslında çocuğun bir güven sembolüdür. Kendi kişilik gelişimi açısından önemli bir faktördür. Orada çocuk büyüdükçe kendi ayakları üzerinde durdukça artık o oyuncağı ikinci plana iter. Kendi sistemini kurar. Buradaki o yardımcı aracı tabiî ki göz önüne almak lazım. Önemli olan çocukların pozitif duygularını destekleyecek oyun ve oyuncaklar ile çocukların gelişimlerinde katkı sağlamak.

Oyun ve Oyuncak hakkında tüm merak ettiklerinizi buradan öğrenebilirsiniz…

Kategori: Soru-Cevap