Diyabette İnsülin Pompası Tedavisi

İnsülin pompa tedavisi taşınabilir bir elektromekanik pompa aracılığıyla deri altına sürekli insülin vermeye dayanan bir tedavi yöntemidir. Insülin pompaları cep telefonu büyüklüğünde ve bele takılabilen aletler olup pompanın haznesine bir kartuş içinde kısa veya hızlı etkili insülin analogları konmaktadır. Pompaya bağlanan bir kateter (ucunda silikon iğne olan ince bir hortum) karın derisine yerleştirilmekte, bu kateter 3 günde bir değiştirilmektedir. İnsülini pompa ile vermek enjektör veya kalemle vermeye göre biraz daha fizyolojik (pankreasa benzer) bir şekilde insülin vermeyi mümkün kılar. Pompa tedavisinde genellikle günlük insülin dozunun yaklaşık %30-50 si 24 saate bölünerek sürekli bazal insülin verilmekte geri kalan kısmı ise öğün önceleri pompaya kumanda edilerek (pompanın tuşuna basılarak istediğimiz miktarda) hızlı olarak (bolus) verilmektedir. Bu şekilde pankreasın verdiğine daha yakın bir şekilde vücuda insülin vermek mümkün olmaktadır.

Ancak bilinmelidir ki, insülin pompası suni pankreas (kan şekerini ölçen ve buna göre insülin veren bir alet) değildir. Pompa yalnızca daha fizyolojik biçimde insülin vermeye yaramaktadır. Pompa kullanan çocukların günde 4-6 kez kan şekeri ölçmeye devam etmeleri ve buna göre öğün öncesi ve gerekirse bazal insülin verilme hızını ayarlamaya devam etmeleri gereklidir. Pompa kullanan hastaların HbA1c’lerinde hafif bir düzelme olduğu (ortalama % 0.5), ama esas önemlisi kan şekeri düşüklüğü sıklığında % 50-80 azalma olduğu bilinmektedir. Pompa tedavisinin aile ve çocuklardan daha fazla katkı ve çaba istediği unutulmamalıdır. Pompa setinde zaman zaman tıkanma olabilmekte ve bu durumlarda kan şekeri dengesi kısa süreli olumsuz etkilenebilmektedir. Böyle durumlarda setin değiştirilmesi gerekir.

Gerekleri yerine getirildiğinde pompa tedavisi hastaların yaşam kalitesine önemli katkısı olan ve özellikle beslenme zamanlaması yönünden önemli kolaylıklar getiren bir tedavi yöntemidir. Pompa iyi eğitimli ve motivasyonu yüksek aile ve çocuklarda oldukça iyi bir diyabet kontrolü sağlamaktadır. Hastaların Pompa tedavisi başlamadan önce çoklu doz insülin tedavisi uygulaması ve günde 4 kez kan şekeri bakması, insülin dozlarını ayarlayabilme ve besinlerdeki karbonhidrat miktarını sayabilme yeteneği kazanması gereklidir. Hastalara bu eğitimi verdikten sonra ortalama 3 günlük bir süreyle hastaneye yatırıp hem pompayı kullanmayı öğretmekte hem de pompa ayarlarını belirlemekteyiz. Suni pankreas (akıllı pompa: hem kan şekerini ölçen hem de buna göre uygun miktarda insülin veren cihaz) henüz mevcut değildir ancak bu konuda çalışmalar devam etmektedir.

Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Prof. Dr. Abdullah Bereket

Kategori: Prof. Dr. Abdullah Bereket, Yazarlar