Bebeklerde Bıngıldak

Bebeğini kucağına alan her annenin dikkatini çeken noktalardan biri, bebeğin başındaki yumuşak bölgelerdir. Bebeğin kafasındaki kemiklerin karşı karşıya geldiklerinde, arada oluşan boşluklara bıngıldak adını veriyoruz. Aslında, yenidoğan bebeklerin başında 6 adet bıngıldak mevcuttur, ancak bunların ikisini ( ön ve arka bıngıldak ) farkedebiliriz. Arka bıngıldak daha küçüktür ve 1-2 ay içinde kapanır. Çoğunlukla annelerin farkettiği, bebek izleminde doktorun takip ettiği ön bıngıldaktır.

Bebeklerin kafatası tek bir parça kemikten değil, henüz birbirine tam olarak kaynamamış birden fazla kemikten oluşur. Bu yapı, kemiklerin üstüste gelmesiyle kafatasına esneklik kazandırıp kafanın doğum kanalına girebilmesini, böylece doğumun gerçekleşebilmesini sağlar. Doğum sonrası da, beyin büyümesi kafatasının büyümesiyle mümkün olur. Beynin büyümesinin yaklaşık 2/3 ‘ü hayatın ilk 2 yılında gerçekleşir, kafatasının esnek yapısı bunu mümkün kılar. Kafatasını oluşturan kemik parçaları arasında kalan bölüm de bıngıldaktır. Bazı anneler,bıngıldak kafanın diğer bölümleri gibi sert olmadığı için o bölgeye dokunmaya bile korkarlar. Oysa ki, bıngıldağı oluşturan sağlam bağ dokusu alttaki beyin için güvenli bir koruma sağlamaktadır. Banyo yaptırırken, dokunarak veya saçını tararken bebeğe zarar veremezsiniz. Bıngıldağa dokunmak güvenlidir. Hatta bıngıldak bebeğin güvenliği için gereklidir, çünkü kafa travmalarında koruyucu kask gibi fonksiyon görmektedir.

Bıngıldağın boyutları bebekten bebeğe değişebilirse de, ön bıngıldak doğumda ortalama 2 cm olarak kabul edilebilir. Çocuk doktorunuz, bebek takiplerinde bıngıldağın büyüklüğünü, ne zaman küçülüp kapandığını gözleyecektir. Bebek kucakta dik pozisyonda tutulurken, bıngıldak üzerinden hafif bir nabız hissedilmesi normaldir. Bebek ağlarken bıngıldak dışa doğru bombeleşmiş olarak hissedilebilir. Ancak sakin dönemde, bu bombeleşme normal değildir, kafa içi basıncını arttıran bazı önemli problemlere işaret edebilir. Benzer şekilde; çok çökmüş bir bıngıldak ta, bebeğin susuz kalmış olabileceğine işaret eder. Her iki durumda da, bebeğin çocuk doktoru tarafından değerlendirilmesi uygun olacaktır. Ön bıngıldak genellikle 3-18 ay arasında kapanır. Bıngıldağın normalden büyük olup geç kapanması da, küçük olup çok erken kapanması da altta önemli bir sorun olduğuna işaret edebilir veya tamamen normal de olabilir. Bu nedenle bıngıldağın çocuk doktoru tarafından takibi çok önemlidir.

Normalden büyük ve kapanması geciken bıngıldak, erken doğan veya anne karnında büyümesi geri kalan bebeklerde görülebilir. Ayrıca; D vitamini eksikliğine bağlı raşitizm, doğumsal hipotiroidi ( tiroid bezinin az çalışması ), Down sendromu gibi kromozom anomalileri, bazı iskelet anomalileri de nedenler arasında sayılabilir. Günümüzde tüm bebekler D vitamini takviyesi aldığı, doğumdan sonra yapılan tarama testlerinde hipotirodi erken saptanabildiği için bu sorunların görülme sıklığı azalmış veya bebeğe erkenden tedavi başlanmış olmaktadır. Kromozom ve iskelet anomalileri gibi nadir durumlar ise, bıngıldaktaki farklılık dışında pek çok başka bulgu verdiğinden zaten tanı konmaktadır. Bazen, ön bıngıldağın 3 aya kadar erken kapanması bile normal olabilmektedir. Ancak bu durumda; bebeğin baş çevresinin takibi, beynin normal gelişiminin sürdüğünün gösterilmesi çok önemlidir. Bazen kafatasını oluşturan kemikler birbirine normalden erken kaynamakta ( kraniyosinostoz ), bıngıldak kapanmakta, beyin gelişimi etkilenerek görme ve işitme sorunlarına, kafa içi basınç artışına, gelişim geriliklerine yol açmaktadır. Bu durumun, bıngıldağın erken kapandığı normal bir bebekteki durumdan ayırt edilmesi gerekmektedir.

Uz.Dr. Şükrü Çido
TÜRKİYE HASTANESİ

Kategori: Bebeğim, Uzm.Dr. Şükrü Çido, Yazarlar