Bebeği sallayarak uyutmak zararlı mı ?

12 Ekim 2012 Devamı

Bebeğin uyuma alışkanlığı ile ilgili sık sorulan soruları Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Pınar Keskin cevapladı.

Bebeklerde uyku gereksinimleri aylara ve yaşlara göre nasıl değişir ?

Bir yenidoğan tipik olarak 30 dakika ile 4 saat arasında uyur. Bebeğin yaşı arttıkça uyku yoğunlaşmaya başlar. Yenidoğan bebekler günde 17-18 saat, bir aylık olduklarında günde 16-17 saat, 3-4 aylık olduklarında günde 15 saat kadar uyurlar. Dört aylık bir bebekte uykunun üçte ikisi gece gerçekleşir. Altıncı ayda uyku evresi 7 saat kadar sürebilir. Birçok bebek uyku aralarında tekrar uyanır ve tekrar uykuya dalabilir.

Anne babaların çoğu bebeklerinin 10-12 saat kadar uyuduğunu söylese de bu aralarda uyanma hesaba katılmadığı içindir. Kimse uyandırmasa da belli aralıklarla uyanabilir. İki yaşına gelindiğinde günlük uyku saati 12 saate kadar iner ve gündüzleri kısa süreli uyuklamaları olabilir. Bebeğin yaşı arttıkça gündüz uykularının süresi kısalır. Genellikle 3 yaşından sonra gündüz uyumayı bırakırlar. İlk 6 ayda bebekler gece 1-3 kez emmek için uyanabilir, ancak hemen tekrar uykuya dalarlar. Bir yaşındaki bebeklerin yaklaşık % 85’i gece boyunca sakin ve düzenli uyur. Ancak % 10’unda hemen her gece uyanma sorunu olduğu bildirilmektedir.

Bebeğe gece ve gündüz uykusu eğitimi nasıl verilebilir ?

Bebeğiniz iyi uyku alışkanlıklarını 6 hafta gibi erken bir dönemde geliştirebilir. Düzgün ve düzenli bir uyku alışkanlığı oluşturabilmek için ‘anahtar’ bebeği her gün aynı saatte henüz uyanıkken yatağa koymak, aynı saatte altını değiştirmek ve bir gece uykusu rutini geliştirmektir. Bebeğiniz için ideal uyku ortamı hafif loş ışık (hemen hemen karanlık), sessiz ve rahat edebileceği ısıda bir odadır ve gece uykusuna hazırlık yaparken her hareketinizin huzurlu ve sakin olmasına önem vermelisiniz. Sakin hareket ederken gece uykusu rutinini çok uzun sürdürmemeli ve 5-10 dakika gibi bir sürede tamamlamalısınız. Gece ve gündüzü ayırt etmesini sağlayıp gündüz çok uzun saatler uyumasını önleyerek, sakin ve huzurlu gece beslemesi ve ılık bir banyo yaptırarak rahatlatabilirsiniz. Sakin ve huzurlu bir ortam oluşturup gece uykularının huzur ve mutluluk verici olduğunu ve korkmaması gerektiğini hissettirebilirsiniz ve sonunda uzun uykularını geceye kaydırabilirsiniz. Bebeğinizin uykuya dalarken sallanmak, sizi uyurken yanında istemesi, beslenme istemesi gibi negatif alışkanlıklarını pozitif olanlarla (kendi kendine uyumasını, uyandığında kendini huzurlu hissetmesini sağlamak gibi) değiştirmeniz gereklidir.

Ebevenylerin bebeği yanında yatırması doğru bir davranış mı ?

Hem evlilik ilişkisi için, hem de tüm ailenin daha sağlıklı uyuması için bebeklerin sürekli, rutin halinde anne-babalarıyla uyumaları sakıncalıdır. Çoğunlukla bebekten ziyade anne-babalar ya yorgunluktan, ya özlemden, ya da artık pes ettiklerinden dolayı bebek uyumadığında yataklarına alırlar. Daha büyük çocukların anne-babalarının yanında yatma isteği tuvalet ihtiyacından, korktuklarından, güvende hissetme ihtiyaçlarından veya anne-babalarıyla yeterince beraber olamadıklarından kaynaklanıyor olabilir.
Öncelikle çocuğun neden anne-babasının yatağında yatmak istediğini anlamak gerekir. Yukarıdaki sebeplerin hangisi geçerli ise, ona göre bir yol çizilmesi en doğrusudur. Bu esnada çocuk gece kalkıp anne-babanın yanına yatmak isterse ışıkları açmadan, sessizce ve uzatmadan ona herkesin uyuması gerektiğini, herkesin kendi yatağında daha rahat uyuyacağını anlatmaları ve çocuğu yatağına geri götürmeleri gerekir. Ona bağırmak, azarlamak veya uzun açıklamalar yapmak çocuğun olumsuz ilgi görmesine ve yanlış koşullanmasına sebep olacağından, şefkatli fakat biraz da uzak durmaları en yararlısıdır. Anne-babaların bu konuda kararlı olmaları, her ikisinin de aynı görüşte olmaları ve süreklilik göstermeleri çok önemlidir.

Gece terörü nedir?
Gece terörü daha yoğun yaşanan kabuslardır. Kabus gören çocuklar korkarak uyanır, sakinleştirilmeyi beklerler ve kabuslarını anlatmak isterler. Gece terörü ise derin uykuda, çocuk uyuduktan 2-3 saat sonra gerçekleşir. Çocuk bağırabilir, yatakta oturabilir, ellerini kollarını sallayabilir, hatta kalkıp odanın, evin içinde koşuşturabilir. Terliyor ve/veya hızlı nefes alıyor olabilir ama bütün bunlar esnasında tamamen uyuyordur. Gece terörü çoğunlukla birkaç dakika sürer ve sonrasında çocuk yaşadıklarını hatırlamaz. Gece terörü nadir görülmekle birlikte, en çok 4-12 yaş arası çocukları etkiler. Aşırı yorgunluk, evde, okulda stresli ortam, farklı bir ortamda uyumak, ateşli hastalık, beyin ve sinir sistemi üzerinde etkisi olan ilaçların kullanımı gece terörünü tetikleyebilir. Aynı zamanda ırsi olduğu da bilinmektedir. Gece terörü yaşayan çocuğa bağırmak, onu silkelemek yerine sakin bir ses tonuyla rahatlatarak konuşmak gerekir. Altta yatan sebep ne ise, bununla ilgili bir uzmana danışmak yararlı olacaktır.

Bebeği sallayarak uyutmak zararlı mı ?
Bebeği sallayarak uyutmak Türk kültürünün değişmez parçası. Hemen hemen tüm anneler, bebeğini ayağında ya da beşikte sallayarak uyutuyor.
Oldukça masum görünen bu yöntem, dikkat edilmediğinde bebeğin henüz yeni gelişen beyninde ciddi hasarlara sebep olabiliyor. Bebeği sallayarak uyutmaya alıştırmayın, ağladığında bırakın kendi kendine sussun. Beşikte, ayakta ya da başka araçlarla yapılan sallamanın şiddetine çok dikkat edilmesi gerekmektedir. Anneler ve babalar özellikle geceleri uyku sersemliğiyle bebekleri hemen uyusun diye aşırı şekilde sallıyor. Her gece bu şekilde sallanan bebeklerin beyninde zamanla sarsıntılar meydana gelebiliyor. diyor. Şiddetli sallamalarda iç kulak sıvısının çevresindeki dokulara hızla çarpmakta ve bebekte sersemlik haline sebep olmakta, uzun vadede bu durumun beyne zarar verebilmektedir.

Tatillerde bebeğin uyku saatlerinde değişiklik olabilir mi ?
Anne babalar tatillerde esnek olmalı ve tatil programını yaparken bebeğin çeşitli ihtiyaçlarına göre değiştirilebilir biçimde fazla aktivite koymamaya çalışmalıdırlar.
Yemek ve uyku saatini belirleyip, bebeği aynı saatlerde yedirip uyutmaya gayret etmelidirler.