Anne Babaların Korkulu Rüyası: Ateşli Havale

28 Ocak 2016 Devamı

Bebeklerde ve çocuklarda ateşlenme sık görülmesine karşın ilk deneyimlerinde anne ve babayı çok telaşlandırır. Ateş çocuğun hasta olduğunun bir bulgusudur ve en sık viral bir enfeksiyon sonrası yükselir. Anne-babaların en büyük korkularından biri çocuklarının havale nöbeti geçirmesidir. Erken çocukluk döneminde (1 ay 5 yaş arası) merkezi sinir sistemi dışındaki bir nedenden kaynaklanan ateş sırasında ortaya çıkan nöbetlere ateşli havale olarak kabul edilmektedir. Paniğe yol açmasına rağmen genel olarak çocuğun geleceğini tehdit etmeyen gelip-geçici bir durumdur. Beş yaş altındaki çocuklarda ateşe bağlı havale geçirme sıklığı yüzde 2-5’tir. Ateşli havalelerin gerçek epileptik (sara hastalığı) nöbetlerden ayrılması gerekir. Epieptik nöbetler ateşsiz nöbetlerdir ve genellikle tekrarlama eğilimleri vardır. Ateşli bir çocukta titreme sıklıkla havale ile karıştırılabilir. Bazı çocuklar ailesel yatkınlıkları nedeni ile daha düşük derecelerde havale geçirirlerken bazılarında ise daha yüksek derecelerde havale görülmeyebilir. Çoğu çocukta havale tekrarlamazken; az sayıda çocukta her ateşli durumda havale geçirebilir.

ATEŞLİ HAVALELER İKİ GRUBA AYRILIR
Basit ateşli havaleler: Nöbet 15 dakikadan kısa sürelidir. Ailede ateşli havale öyküsü vardır. Aynı gün içinde tekrarlamaz. Havale tüm vücutta kasılma, ağızda köpürme, titreme, idrar kaçırma gibi bulgular görülür.

Komplike ateşli havale: Havale 15 dakikadan uzun sürer. Aynı gün içinde tekrarlayabilir. Vücudun sadece bir bölgesinde kasılma görülebilir. Havale sonrası kol ve bacakta kuvvet kaybı görülebilir. Ateşli havale geçiren her çocuğa EEG çekimi önerilmez. Ancak çocuğun nöbeti komplike ateşli havale grubundan ise veya epiepsi riski varsa EEG mutlaka çekilmelidir. Aileleri endişelendiren ve merak ettiren durum tekrarlar mı endişesidir. Tekrarlama riski yüzde 33 kadardır. Tekrarlama yüzde 50 oranında ilk 6 ay içinde, yüzde 75 oranında ilk 1 yıl, yüzde 90 oranında ilk 2 yıl içinde olmaktadır. İlk nöbet 1 yaşından önce geçirilirse tekrarlama riski yüzde 50’nin üzerinde, 3 yaşından sonra geçirilirse tekrarlama riski yüzde 20 ye düşmektedir. Ateşli havale geçiren çocukların yüzde 60’da sadece 1 kez nöbet geçirilir. Tekrarlama için risk faktörleri; ilk nöbet 18 ayın altında geçirilmiş ise, ailede ateşli havale öyküsü olması, düşük derece ateşte havale geçirme ve ateş başladıktan sonra ilk 1 saat içinde havale geçirenlerde tekrarlama riski yüksektir.

HASTALIĞIN TEKRARLANMASINDA İLK YAPILMASI GEREKENLER
Öncelikle anne-baba sakin olmalıdır. Çocuğunuzu sert bir zeminde yan pozisyonda yatırın ve dilini ısırmaması için dişlerinin arasına kalınca katlanmış mendil sıkıştırın. Aileler tarafından sıkça uygulanan soğuk suyun altına tutma, şamar atma, kolonya koklatma gibi uygulamaların nöbeti durdurmaya faydası yoktur. Ateşi olan çocuk hemen üstü açılmalı, titrese dahi kesinlikle üzeri dahi örtülmemeli, oda fazla ısıtılmamalıdır. Ateş düşürülemiyorsa çocuğun kilosuna uygun ölçekte ateş düşürücü verilmeli, ılık su ile vücudu silinmeli, koltuk altı, alın ve kasıklara ıslatılmış havlu konmalıdır. Gerekirse saçlar ıslatılmadan ılık su ile duş aldırılabilir. Tüm uğraşlara rağmen ateş düşürülemiyorsa ya da tekrar yükseliyorsa ateşin nedeninin araştırılması için çocuk doktoruna başvurulmalıdır.

ATEŞLİ HAVALE GEÇİREN ÇOCUK EPİLEPSİ HASTASI OLUR MU?
Ateşli havalelerin epilepsiye dönüşme riski en çok tartışılan ve aileyi en çok tedirgin eden konudur. Havale geçiren çocuğun ailesinde sara hastası varsa, nöbetler komplike tipte ise ve havaleden sonra nörolojik sorun çıkmışsa epilepsi gelişme riski artar. Normal popülasyonda epilepsi gelişme riski yüzde 0,5 iken ateşli havale geçiren çocuklarda epilepsi gelişme riski yüzde 2-10 arasındadır.