Gelişimsel Kalça Displazisi (Kalça Çıkığı)

Gelişimsel Kalça Displazisi (GKD) Nedir?
Halk arasında kalça çıkığı olarak bilinen bu kavram, aslında sadece çıkık ile sınırlı olmayıp kalça gelişiminin yetersiz olduğu her durumu kapsamaktadır. Kalça çıkık olmasa da gelişimi yetersiz olup, ileride ciddi sakatlıklara yol açabilir.

Gelişimsel Karakter
Bebeklerde, çocukluk çağı boyunca sürekli bir değişim ve gelişim gözlenir. Bu gelişim olumlu ya da olumsuz yönde olabilir. Bebeğin bakımında yapılabilecek bazı hatalar (kundaklamak gibi) kalçaların gelişmesini engelleyebilir, bozabilir, hatta çıkığa neden olabilir.
Gelişimsel Kalça Displazisi (GKD) Sıklığı Nedir?
Ülkemizde kesin olarak bilinmemekle birlikte, Dünya’da her yeni doğan 1000 bebekten 10-15 inde kalçalarda çeşitli düzeyde gelişim problemlerine rastlandığı bilinmektedir.

Risk Grubu

Bazı durumlarda GKD görülme sıklığı daha fazladır.
• Ailesinde kalça problemi olan bebekler.
• Anne-baba ve kardeşler dışında iki ve üçüncü derece yakınlıklar da araştırılmalıdır.
• Anneanne, babaanne ve dedeler, amca, dayı, teyze, hala ve çocuklarına kadar soruşturulmalıdır.

1.doğum, Kız bebekler (erkeklerden 5-6 kat daha sık görülür),makat gelişi (ters gelen) bebekler, anne-baba akrabalığı olan bebekler, eşlik eden başka anormallikleri olan bebeklerde kalça problemleri daha sıktır.
• Pli asimetrisi (uyluk çizgilerinde eşitsizlik),
• Kalçaların tam açılmaması , bir bacakta kısalık şüphesi
• Kafa yapısında yamukluk, boyunda eğrilik, ayakta içe ya da dışa dönüklük gibi şekil bozuklukları olan bebeklerde GKD riski önemli ölçüde daha yüksektir. Bu bebekler mutlaka araştırılmalıdır..

Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yapılacaklar
• Bir boy büyük bez kullanmak.
• Tutma ve Taşıma şekillerine dikkat etmek.
• Bebeği doğumdan sonraki 1-3. haftalar arasında ultrason (US) muayenesini ve ortopedik kontrolü yaptırmak.

Yapılmayacaklar
• Kundak yapmak.
• Kalçaların açılmasını engelleyen dar giysiler giydirmek.
• Yürüteç kullanmak.
• Tutarken, severken, yere bastırmak, yürütmeye çalışmak.

Gelişimsel Kalça Displazisi Problemi Varsa
İlk üç ayda kesin tanı ultrasonografi ile konulur. Erken tanı konulan bebekler de tamamen normal bir kalça elde edilme şansı çok yüksektir. Tedavi basit bir bandajla gerçekleştirilebilir.

Bandaj Tedavisi
• Son derece kolay uygulanan Pavlik Bandajı ile tedavi de başarı şansı çok yüksektir.
• Bandajın bebeğe zararlı bir etkisi yoktur.
• Canını acıtmaz, önemli bir rahatsızlık vermez, 2-3 gün içerisinde tamamen uyum sağlanır.
• Bandaj üzerinde iken her türlü bakımı yapılabilir.

Eğer bebeğiniz Pavlik Bandajı ile tedaviye alındı ise;
• Bandajı 24 saat, doktorunuzun gösterdiği şekilde kullanınız.
• Özellikle tutma, taşıma, emzirme pozisyonlarına ve giysilerin uygunluğuna dikkat ediniz.

Geç Tanı Konulan Gelişimsel Kalça Displazisi
İlk 6 ayda veya 1 yaşına kadar tanı konulamayan bebekler de alçı veya ameliyatlı tedaviler gündeme gelecektir. Bu durumda genel anestezi ile ameliyathanede yapılacak işlemler sonrasında bebeğin 3-6 ay alçıda kalması gerekebilir.

Tedavi Sonrası Takip

İster bandajla, ister ameliyat ve alçı ile tedavi edilmiş olsun GKD’li tüm bebekler büyüme çağının sonuna kadar mutlaka takip edilmelidir. Çocuğun büyüme ve gelişme çağı boyunca geçireceği değişim önceden tahmin edilemez, bazı durumlarda (örneğin bandaj tedavisi gören her 100 bebekten 17 sinde sonraki yıllarda kalçaların gelişiminin yetersiz kaldığı bildirilmiştir). Kalçalar yeterli gelişmez, çocukluk döneminde herhangi bir aksamaya neden olmaz, dışarıdan anlaşılamaz ve problem 18-20 yaşından sonra ortaya çıkarsa kolay tedavi şansı yitirilmiş olup, çok büyük ameliyatlara gerek olabilir. Bu nedenle çocukların takibi büyüme sonlanıncaya kadar (kızlarda 15-16, erkeklerde 17-18 yaşına kadar) hiçbir şikayeti olmasa da sürdürülmelidir.

Sosyal Sorumluluk

Bu bilgilendirme formunu okuduktan sonra çevrenizi bu konuda bilgilendirmek sizin için bir “iyi vatandaşlık” görevi ve sosyal sorumluluk gereğidir. Unutmayınız, kalça çıkığı nedeniyle ortaya çıkabilecek sakatlığın önlenmesi sadece bir kişinin sakatlığının önlenmesi değildir. Bu tedaviler için harcanacak milyarlarca lira, dışa bağımlı ilaç ve teknoloji transferi nedeniyle sınırlı ülke kaynaklarını ve sosyal güvenlik sistemini de iflasa sürükleyen etkenlerden birisidir.

GKD erken tanısı için tüm yenidoğan bebekler ilk 1-3.hafta içerisinde mutlaka kalça US muayenesi yapılmalıdır. US tetkiki erken tanı için altın standarttır. Erken tanı ve erken tedavi sakatlıktan kurtarır.

Doç.Dr. Gazi Zorer

Kategori: Yazarlar